Lĩnh vực phân phối bán lẻ Việt Nam đang ở giai đoạn cạnh tranh khốc liệt, với hàng loạt thương vụ mua bán sáp nhập làm thay đổi mạnh mẽ cục diện kinh doanh giữa các doanh nghiệp. SATRA News đã trao đổi với Phó Tổng Giám đốc SATRA Nguyễn Phúc Khoa (ảnh) về những nỗ lực và kế hoạch kinh doanh của Tổng công ty trong bối cảnh đó.
PV: Đánh giá chung của SATRA về diễn biến cạnh tranh khốc liệt ở thị trường bán lẻ hiện nay thế nào, thưa ông?
Phó Tổng Giám đốc SATRA Nguyễn Phúc Khoa: Việc thâm nhập thị trường bán lẻ Việt Nam của các tập đoàn phân phối nước ngoài đã bắt đầu từ hơn 10 năm nay dưới nhiều hình thức. Tuy nhiên, hai năm gần đây, các tập đoàn này đã tăng tốc mở rộng mạng lưới một cách nhanh chóng và đa dạng hóa các loại hình bán lẻ, tăng cường các thương vụ mua bán sáp nhập để gia tăng thị phần và chiếm lĩnh thị trường, tạo áp lực cạnh tranh lớn đối với các nhà bán lẻ Việt Nam ngay trên “sân nhà”.
Biến động thị trường lớn nhất gần đây có thể thấy là cuối tháng 4.2016, Central Group đã thành công trong thương vụ mua lại Big C từ Tập đoàn Casino. Hệ thống 32 siêu thị, 11 cửa hàng tiện lợi từ Big C cùng với doanh thu từ chuỗi điện máy Nguyễn Kim, hệ thống Lan Chi Mart miền Bắc và các trung tâm thương mại Department Robin đang mở rộng, các cửa hàng thời trang SuperSports, Crocs và New Balance đã đưa Central Group thành một trong những nhà bán lẻ lớn nhất Việt Nam.
Tính đến thời điểm này, hai tập đoàn Thái Lan Berli Jucker (BJC) và Central Group sở hữu khoảng 50% thị phần kênh bán lẻ hiện đại tại Việt Nam. Các doanh nghiệp Việt Nam, nhất là các doanh nghiệp nhỏ và vừa sẽ gặp nhiều khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm, do hàng hóa nước ngoài, mà cụ thể là hàng Thái Lan, sẽ tràn vào Việt Nam trong điều kiện thị trường thuận lợi hơn nhờ cộng đồng kinh tế ASEAN đã hình thành từ cuối năm 2015.
Như vậy, có thể nói các tập đoàn phân phối nước ngoài đã và đang lần lượt thâu tóm các nhà bán lẻ khác tại Việt Nam. Hiện nay, chỉ còn hai nhà bán lẻ lớn của Việt Nam là Saigon Co.op và Vingroup.
Trong diễn biến đó, nỗ lực của SATRA như thế nào để củng cố vị thế và mở rộng thị phần?
Trong tình hình cạnh tranh ngày càng khốc liệt, nguồn vốn hạn chế, thì việc liên kết với nhau để tạo ra một khối lớn mạnh đủ sức cạnh tranh với các tập đoàn bán lẻ nước ngoài là rất cần thiết. Để nâng cao năng lực cạnh tranh, trong nhiều năm qua SATRA đã tăng cường sự liên kết với các địa phương có vùng nguyên liệu, liên kết giữa các nhà sản xuất và phân phối, liên kết giữa các đơn vị phân phối, liên kết giữa nhà bán buôn và bán lẻ… Sự liên kết chặt chẽ sẽ giúp giảm giá thành và hàng sản xuất đảm bảo được đầu ra, tránh tình trạng lãng phí, thất thoát.
Bên cạnh đó, là việc nâng cao tính chuyên nghiệp trong quản lý và phục vụ. Xác định đây là mặt còn yếu của mình, thời gian tới SATRA tập trung nâng cao năng lực quản trị điều hành, quan tâm và chủ động tới việc đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ và văn hóa kinh doanh cho nhân viên.
Đưa hoạt động hậu cần (logistics) ngày càng chuyên nghiệp là mục tiêu quan trọng mà chúng tôi nhắm tới. So với các tập đoàn bán lẻ nước ngoài thì hoạt động logistics của các doanh nghiệp nội địa nói chung và SATRA nói riêng chưa chuyên nghiệp. Trong thời gian tới, để tăng sức cạnh tranh, SATRA đã phối hợp với tập đoàn SBS (Nhật Bản) khảo sát và tổ chức lại công tác logistics nhằm giảm chi phí vận hành, cung ứng và tăng mức độ cạnh tranh của sản phẩm.
Chúng tôi cũng đang nỗ lực cải tiến chất lượng sản phẩm, mẫu mã bao bì. Các đơn vị sản xuất của SATRA phải phối hợp chặt chẽ với hệ thống bán lẻ để có phương án nâng cao chất lượng, mẫu mã, bao bì bắt mắt và giảm giá thành, nếu không sẽ cạnh tranh không lại với hàng hóa nước ngoài đặc biệt hàng Thái.
Ông đánh giá thế nào về những lợi thế của hệ thống phân phối SATRA?
SATRA vừa sở hữu các đơn vị sản xuất chuỗi thực phẩm (như thịt và thực phẩm đóng hộp của VISSAN, thực phẩm chế biến Cầu Tre, VISSAN, COFIDEC, APT…; gạo của chi nhánh SATRA Đồng Tháp) vừa sở hữu hệ thống phân phối. Thêm vào đó, việc sở hữu chợ đầu mối thủy hải sản, rau củ quả có quy mô lớn nhất nước – chợ Bình Điền – đã giúp cho SATRA quản lý tốt chuỗi sản xuất – tiêu thụ. Các thông tin giữa thị trường và khách hàng đến chúng tôi được xử lý nhanh chóng.
Trong tình hình cạnh tranh khốc liệt hiện nay, ngoài việc mở rộng mạng lưới điểm bán, SATRA còn tận dụng các thế mạnh của mình, sự am hiểu thị trường nội địa để chủ động tạo chuỗi cung ứng bền vững. Có thể nói mô hình “chợ thu nhỏ” của chuỗi cửa hàng thực phẩm tiện lợi Satrafoods hiện nay đã được đông đảo các bà nội trợ ủng hộ và trong một chừng mực nào đó hệ thống bán lẻ Satrafoods đã tạo nên nét đặc trưng trên thị trường nếu so sánh cả với chuỗi các cửa hàng tiện lợi hiện có của các tập đoàn nước ngoài.
Trong điều kiện thị trường như hiện nay và những mạnh – yếu của SATRA như ông vừa đánh giá thì thách thức trước mắt của SATRA là gì, thưa ông?
Trước hết, phải kể đến nguồn nhân lực chất lượng cao và nhân lực quản lý. Thời gian qua lãnh đạo SATRA đã tập trung phát triển nguồn nhân lực, nhất là nhân sự trong lĩnh vực bán lẻ. Tuy nhiên, việc phát triển “nóng” chuỗi bán lẻ hiện nay cùng với chính sách thu hút nhân sự của các hệ thống khác đã phần nào hạn chế tốc độ phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao của chuỗi bán lẻ chúng tôi.
Một vấn đề khác là trong lĩnh vực đầu tư xây dựng phát triển mạng lưới. So với các loại hình doanh nghiệp khác, chúng tôi phải tuân thủ nhiều quy định trong Luật Xây dựng 2014 và Nghị định 50/CP/2015/NĐ-CP đối với các dự án sử dụng vốn nhà nước. Do đó, thời gian để thực hiện một dự án xây dựng siêu thị hay trung tâm thương mại thường mất rất nhiều thời gian. Mặc khác, về nguồn vốn thường phải sử dụng vốn vay, chi phí sử dụng vốn cao hơn các tập đoàn bán lẻ nước ngoài nên lãnh đạo đơn vị phải rất cân nhắc trong việc phát triển mạng lưới ra ngoài phạm vi TP.HCM.
Trong điều kiện đó, SATRA đề ra kế hoạch phát triển mạng lưới bán lẻ trong ngắn hạn 2016 và kế hoạch dài hạn đến 2020 như thế nào?
Năm 2016 chúng tôi tiếp tục phát triển nhanh hệ thống các cửa hàng mang thương hiệu SATRA như chuỗi Satrafoods, chuỗi cửa hàng bánh và cà phê (Satra Bakery&Cafe), chuỗi các nhà hàng… tại các quận, huyện trên địa bàn thành phố. Dự kiến đến cuối năm 2016 đạt 110 cửa hàng các loại; hoàn tất các thủ tục đầu tư đối với dự án trung tâm thương mại SATRA (Centre Mall) tại xã Trung An, huyện Củ Chi và 1446 Võ Văn Kiệt (quận 6) để có thể sớm thi công trong năm 2017.
Về lâu dài, giai đoạn 2015-2020 sẽ tập trung hoàn thiện cơ sở hạ tầng thương mại – dịch vụ, hệ thống chuỗi siêu thị, cửa hàng tiện lợi, trung tâm thương mại, trung tâm phân phối; nâng cao năng lực cạnh tranh và vị thế trong lĩnh vực bán lẻ tại TP.HCM và vươn ra các tỉnh. Định hướng đến 2020 sẽ phát triển mạng lưới bán lẻ trên khắp địa bàn TP.HCM, cụ thể đạt được 5 trung tâm thương mại, 7 siêu thị Satramart và 150 cửa hàng tiện lợi Satrafoods.
Để thực hiện được các kế hoạch trên, cần đặt doanh nghiệp trong bối cảnh nền kinh tế hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, theo đó tiêu chí luôn ưu tiên hàng đầu là nâng cao năng lực quản trị điều hành, kết hợp xây dựng bộ máy nhân sự theo hướng hiệu quả, chuyên nghiệp, đa dạng hóa hoạt động liên kết hợp tác, chú trọng các khâu đột phá về công nghệ thông tin, thương mại điện tử, marketing, đào tạo huấn luyện nguồn nhân lực, nghiên cứu và phát triển.
Tất Uyên
